Hidroksiapatit (HA ya da HAP) nedeniyle kemik malzemesinin kendi benzeri bir yapıya tıbbi amaçlar için, yüksek sıklıkta biyoaktif bir seramiktir.
Nano hidroksiapatit partikülleri diş minesindeki apatit kristalleriyle morfolojik ve yapısal olarak benzerlik göstermektedir. Son zamanlarda yapılan araştırmalarda nano hidroksiapatitin mine çürük lezyonlarını remineralize edici etkisi olduğu ortaya konmuştur. Bu derleme çalışmasında nano hidroksiapatit içeren diş macunlarının remineralizasyon üzerine etkileri detaylı olarak incelenmiş ve bu konuda yapılmış olan çalışmalar hakkında bilgiler verilmiştir.
Nano hidroksiapatitli diş macunlarının kullanım amacı;
– Diş dokusunun yenilenerek (rejenerasyon) güçlenmesini sağlamak için kullanılır.
– Dişteki mikroçatlakların onarılarak hassasiyetin giderilmesinde kullanılır.
– Hidroksiapatit opak beyaz renktedir ve diş beyazlatmadan sonra bu opak madde beyazlatmanın kalıcığını ve etkinliğini artırmada kullanılır.
– Dişlerin daha pürüzsüz bir yüzeye kavuşmasını sağlar.
Hidroksiapatit, diş minesindeki mikroçatlaklara dolma ve dişteki kalsiyum iyonları ile birleşme eğiliminde olduklarından, dişleri pürüzsüz hale getirirler ve böylece renk maddelerinin dişe tutunmasını engellerler.
Günümüzde Koruyucu Diş Hekimliği demek; sadece diş çürüğünü önlemek değil, dişlerin mine ya da açığa çıkmış dentin ve kök yüzeylerini de güçlendirmeye yönelik uygulamaların yapılması demektir. Rejenerasyon denilen bu onarım, yenilenme işi mikroskobik düzeyde olduğu için dişlerdeki mikro çatlaklar dolmaktadır.
Bunun için yıllardır florlu diş macunları kullanılmıştır. Flor, diş çürüğünü önlemede ve remineralizasyonda etkindir ve diş yüzeyini floro-apatit ile güçlendirmektedir. Ancak, dişler devamlı florlu macunlarla fırçalandığında, düşük doz flouoride maruz kalmanın solunum, mide bağırsak, genito-üriner sistemlerde bazı sorunlara neden olabileceği bildirilmiştir. Ayrıca özellikle gelişmiş ülkelerde dişlerde flourozis (aşırı flor yüklenmesi) olaylarında artış olmaktadır.
Bu yüzden diş çürüğünden korunma için kalsiyum-fosfatlı, amorf kalsiyum fosfatlı, glikopeptitli kazein gibi birçok maddeler diş macunlarına flor alternatifi olarak ilave edilmiştir.
Nano boyuttaki HİDROKSİAPATİT de bu maddelerdendir. Yıllardır hidroksiapatit ortopedi ve diş hekimliğinde kemik yapının onarılmasında ve güçlendirilmesinde kullanılmaktadır. Diş minesinin ya da diğer diş yapılarının güçlenmesinde, dişin orjinal dokusunun oluşumunda kullanılması bilimsel olarak yıllar önceden kanıtlanmışdır.
Ayrıca nano hidroksiapatitin sodyumfloride göre daha çok mineye bağlandığı gösterilmiştir. Bu ne demek; mine dokusu, nano hidroksiapatit ile sodyum floride göre daha orjinali gibi onarılmaktadır. Ultramikroskobik incelemelerde nano hidroksiapatit grubunda remineralizasyon (yenilenme) alanlarının pürüzsüz ve homojen özellikte olduğu, nano hidroksiapatit ve sodyum flouorid içeren diş macunlarında düzensiz ve pürüzlü bir remineralizasyon yüzeyinin oluştuğu ve yer yer boşlukların gözlendiği belirtilmiştir. Nano hidroksiapatit ise minenin içinde tamamen orjinal, aralıksız mine sert dokusu oluşturmaktadır. Bu yüzden hidroksiapatitin nano boyutu (20 nm. ve 80nm. arası) mine prizmalarına rahatlıkla ulaşsın ve yukarıda sayılan koruyucu özellikleri göstersin diye diş macunlarında kullanılmaktadır.